Bendimahi Çayı
| Bendimahi Çayı | |
|---|---|
 Çay üzerindeki bir tekne.
| |
| Konum | |
| Ülke(ler) | Van Gölü Kapalı Havzası |
| Genel bilgiler | |
| Ağız | Van Gölü |
| Ağız rakımı | 1646 m |
| Uzunluk | 90 km |
| Havza alanı | 1.664 km²[1] |
| Debi | 9,9 m³/sn[2] |
Bendimahi Çayı, kuzeydoğudan Van Gölü'ne dökülür. Van Gölü'ne dökülen en büyük debili akarsudur. İnci kefalinin üreme alanı olan çay üzerinde Muradiye Şelalesi bulunur. Çayda, İnci kefali ve siraz balığı doğal olarak yaşar, aynalı sazan ise sonradan aşılanmıştır. Çaldıran ilçe topraklarından doğar, Muradiye içinden geçerek Van Gölü'ne ulaşır. Tendürek Dağı ve Aladağ eteklerinden doğan kaynaklar Çaldıran ovası'nda birleşerek Bendimahi Çayı oluşur.
Çay göle döküldüğü alanda 230 hektar büyüklüğünde bir delta oluşturur.Su bitkilerinin olduğu alan su kuşları açısından önemlidir.[3] Van Gölü'ndeki seviye değişimleri delta ağzının sodalı-tuzlu suların baskınına uğratmaktadır. Alandaki bitki ve bunlara bağlı yaşayan kuşlar durumdan olumsuz etkilenmektedir.[4] Delta kıyılarında 60 m yükseklerde eski delta taraçalarının bulunması göl sularının bir zamanlar buralara kadar çıktığına işaret etmektedir.[5] Bendimahi Çayı'nın yıllık 17.364 ton sediment taşıdığı hesaplanmıştır. Çay üzerinde 41,45 MWe kurulu güçe sahip Muradiye Ayrancılar HES inşa edilmiştir. Kış aylarında bazen akarsu donmaktadır.[6]
Çay üzerinde 13.yy İlhanlılardan kalma Bend-i Mahi Köprüsü bulunur. Köprü Erçiş-Tebriz arasındaki zamanın işlek yolu üzerine yapılmıştır.[7]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ AKYÜZ, Dilek Eren (2008). "VAN GÖLÜ HİDROLOJİSİ VE KİRLİLİĞİ KONFERANSI BİLDİRİ KİTABI" (PDF). www.dsi.gov.tr. 16 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mart 2017.
- ^ "İL ÇEVRE DURUM RAPORU 2012" (PDF). www.csb.gov.tr. 2013. 16 Eylül 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mart 2017.
- ^ ÇETİNKAYA, Osman. "Van Gölü Havzası Su Kaynakları ve Balıkçılık potansiyeli" (PDF). akuademi.net. 5 Kasım 2014 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mart 2017.
- ^ YILDIZ, Mehmet Zeydin; DENİZ, Orhan (2005). "KAPALI HAVZA GÖLLERİNDE SEVİYE DEĞİŞİMLERİNİN KIYI YERLEŞMELERİNE ETKİSİ: VAN GÖLÜ ÖRNEĞİ" (PDF). Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 28 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 19 Mart 2017.
- ^ Yeşilova, Çetin ve ark. "Muradiye Deltasının Fasiyes Analizi ve Van Gölü Seviye Değişimlerinin Tespiti Açısından Önemi" (PDF). jmo.org.tr. 1 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 19 Mart 2017.
- ^ "Buz tutan Bendimahi Çayı'nda kayak yapıp semaver çayı içtiler". iha.com.tr/. 6 Şubat 2017. 6 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mart 2017.
- ^ "BEND-İ MAHİ KÖPRÜSÜ". vankulturturizm.gov.tr. 17 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mart 2017.